Przepisy art. 4–12 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym (dalej „u.f.s.”) dotyczą tajemnicy zawodowej i stanowią niezbędne doprecyzowanie przepisów art. 35 rozporządzenia 2020/1503 (tajemnica zawodowa), stanowiących
w ust. 1, że „wszystkie informacje wymieniane między właściwymi organami na podstawie niniejszego rozporządzenia dotyczące warunków handlowych lub operacyjnych oraz innych kwestii gospodarczych lub osobistych uznaje się za informacje poufne oraz podlegają one wymogom zachowania tajemnicy zawodowej,
z wyjątkiem przypadków gdy w momencie ich przekazania właściwy organ stwierdzi, że dozwolone jest ujawnienie takich informacji lub ich ujawnienie jest niezbędne do celów postępowania sądowego”, a w ust. 2 – że „obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej ma zastosowanie do wszystkich osób fizycznych lub prawnych, które pracują lub pracowały dla właściwego organu lub dla jakiejkolwiek osoby trzeciej, której właściwy organ przekazał swoje uprawnienia. Informacje objęte tajemnicą zawodową nie mogą zostać ujawnione jakiejkolwiek innej osobie fizycznej lub prawnej ani organowi, z wyjątkiem przypadków określonych w prawie UE lub prawie krajowym.
Wymogi w zakresie ochrony tajemnicy zawodowej ustanowione zostały już na poziomie projektowania ustawy o finansowaniu społecznościowym. Sama jej definicja jest szeroka i dotyczy generalnie wszystkich informacji, które dostawca usług finansowania społecznościowego, w tym członkowie jego organów statutowych, pracownicy, zleceniobiorcy itd., uzyskują w ramach świadczenia usług finansowania społecznościowego.
Tajemnica zawodowa ma znaczące z punktu widzenia praktyki zarówno platform, jak
i ich odbiorców oraz inwestorów działających w ramach powyższego rozporządzenia. Istotą regulacji w zakresie tajemnicy zawodowej jest bowiem powiązanie informacji poufnych z określoną aktywnością beneficjenta tajemnicy i wskazanie podstawowych (typowych) informacji (wiadomości) tworzących tę tajemnicę. W komentarzu omówione zostały zasady, na jakich tajemnica może być przekazywana, oraz konsekwencje takich działań.
Jak trafnie wskazuje Agnieszka Serzysko w komentarzu praktycznym „Crowdfunding
a tajemnica zawodowa” (LEX /el. 2022) przepisy art. 4 –12 ustawy o finansowaniu społecznościowym są konsekwencją wprowadzenia w prawie krajowym rozwiązań zapewniających skuteczne stosowanie przepisów rozporządzenia ECSP, dotyczących tajemnicy zawodowej i stanowią niezbędne doprecyzowanie przepisów
art. 35 rozporządzenia ECSP.
Wskazać należy, że z uwagi na podobieństwo usług finansowania społecznościowego do usług świadczonych przez firmy inwestycyjne na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (dalej „u.o.i.f.”) przedmiotowe przepisy zostały skonstruowane na wzór przepisów art. 147–153 u.o.i.f. (dział VI „Dostęp do informacji o szczególnym charakterze”, rozdział 1 „Tajemnica zawodowa”).
Jak przedstawia to A. Serzysko „przepisy wyodrębniają trzy płaszczyzny obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej: płaszczyznę podmiotową (komu podmiot zobowiązany może ujawnić tzw. informację konfidencjonalną), płaszczyznę przedmiotową (zakres informacji poufnych, które mogą być przekazane osobom uprawionym) i płaszczyznę czasową (czas powstania i trwania obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej). Przepisy regulują tzw. bezpośredni dostęp do tajemnicy zawodowej (przekazywanie informacji od podmiotu zobowiązanego do podmiotu uprawnionego), z pominięciem dostępu pośredniego (za pośrednictwem sądu w postępowaniu cywilnym lub karnym)”. Powiązanie informacji poufnych z określoną aktywnością beneficjenta tajemnicy i wskazanie podstawowych informacji, w tym wiadomości tworzących tę tajemnicę jest myślą przewodnią omawianej regulacji. Wiadomości nimi objęte należy rozumieć szeroko, w efekcie wykazanie informacji nieobjętych tajemnicą zawodową spoczywa na podmiocie domagającym się udzielenia informacji, w okolicznościach określonych w tym przepisie, stosownie do ogólnej reguły dowodowej zawartej w art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
Istotą regulacji w zakresie tajemnicy zawodowej jest powiązanie informacji poufnych
z określoną aktywnością beneficjenta tajemnicy i wskazanie podstawowych (typowych) informacji (wiadomości) tworzących tę tajemnicę.
Artykuł 6 u.f.s. prezentuje katalog podmiotów obowiązanych do zachowania tajemnicy zawodowej.
Artykuł 4 u.f.s. wprowadza definicję tajemnicy zawodowej, która obejmuje,
w szczególności:
– informacje o decyzjach inwestycyjnych inwestorów oraz
– informacje o treściach pełnomocnictw udzielonych w związku ze świadczeniem usług indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek.
Dysponowanie tymi informacjami przez dostawców usług finansowania społecznościowego jest uzależnione od uzyskania zgody osoby, której te informacje dotyczą, lub posiadania podstawy prawnej udzielenia takiej informacji.
Wprowadzenie definicji tajemnicy zawodowej zapobiega również ujawnianiu poufnych informacji o stosunkach prawnych łączących dostawców usług finansowania społecznościowego z właścicielami finansowanych projektów.
Jak wskazuje A. Serzysko wprowadzenie definicji tajemnicy zawodowej zapobiegnie również ujawnianiu poufnych informacji o stosunkach prawnych łączących dostawców usług finansowania społecznościowego z właścicielami finansowanych projektów. Komentowany zapis obejmuje albowiem informacje dotyczące chronionych prawem interesów podmiotów, na rzecz których są świadczone usługi finansowania społecznościowego, uzyskane przez osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej w związku z czynnościami służbowymi podejmowanymi przez nie w ramach stosunku pracy, zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze. Obejmuje też informacje uzyskane w związku z innymi czynnościami podejmowanymi w ramach działalności prowadzonej na podstawie przepisów u.f.s. lub rozporządzenia ECSP, objętych nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) lub właściwego organu nadzoru w innym państwie członkowskim, jak również informacje dotyczące czynności podejmowanych w ramach wykonywania tego nadzoru. Są nimi, w szczególności:
1) dane identyfikujące stronę umowy lub innej czynności prawnej;
2) treść umowy lub przedmiot innej czynności prawnej;
3) informacje o decyzjach oraz dyspozycjach dotyczących środków finansowych zebranych od inwestorów;
4) treść pełnomocnictwa udzielonego przez inwestora dostawcy usług finansowania społecznościowego, w związku ze świadczeniem na jego rzecz przez tego dostawcę usługi indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek.
Istotne jest, że w u.f.s. wyłączono z katalogu zagadnień objętych tajemnicą zawodową informacji o wartości środków pozyskanych przez właścicieli projektów w ramach ofert finansowania społecznościowego oraz zobowiązań zaciągniętych przez właścicieli projektów w związku z korzystaniem z usług finansowania społecznościowego.
Artykuł 4 u.f.s. wprowadza obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej odnośnie do informacji dotyczących interesów podmiotów, na rzecz których świadczone są usługi finansowania społecznościowego, tym samym do zachowania tajemnicy zobowiązane są osoby wchodzące w skład organów statutowych przedmiotowych podmiotów,
tj. dostawców usług finansowania społecznościowego, i osoby wchodzące w skład organów firm zewnętrznych, współpracujących z powyższymi dostawcami. Zachowanie tajemnicy zawodowej obowiązuje też osoby pozostające w stosunku pracy, zlecenia czy o innym podobnym charakterze bezpośrednio z dostawcą usług finansowania społecznościowego lub podmiotami świadczącymi usługi na jego rzecz.
Ustawa o finansowaniu społecznościowym w art. 5 u.f.s. określa zobowiązanie dostawcy usług finansowania społecznościowego do wdrożenia regulaminu ochrony przepływu informacji stanowiących tajemnicę zawodową, w szczególności regulujących zapobieganie dostępowi do niniejszych informacji nieupoważnionym, jak też bezpośredni przepływ informacji objętych ochroną między dostawcą usług finansowania społecznościowego a innymi podmiotami oraz wewnętrzny obieg dokumentów.
Pomimo ścisłej regulacji dotyczącej tajemnicy zawodowej dostawcy usług finansowania społecznościowego mogą przekazywać sobie informacje
o wierzytelnościach przysługujących im względem klientów z tytułu świadczonych usług, objęte tajemnicą zawodową, w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne do ochrony ich interesów przed nierzetelnymi klientami (art. 11 u.f.s.).
W związku z powyższym zachęcam do zakupu mojej książki pt. Crowdfunding-finansowanie społecznościowe. Aspekty prawne (wolterskluwer): https://www.profinfo.pl/sklep/crowdfunding-finansowanie-spolecznosciowe-aspekty-prawne,412723.html.
r.pr. dr Wiktor Czeszejko-Sochacki, LL.M.
Kancelaria Adwokacka adw. Krzysztof Czeszejko-Sochacki
Kancelaria Adwokacka adw. Krzysztof Czeszejko-Sochacki